بررسی فعالیت پری-بیوتیکی پلی ساکاریدهای استخراج شده از بلوط

سابقه و هدف: کنترل وضعیت میکرو فلور روده‌ای میزبان می‌تواند در جلوگیری از بروز برخی بیماری‌های مزمن مانند چاقی و برخی بیماری‌های مرتبط با آن مانند دیابت نوع 2 موثر باشد. پری-‌بیوتیک‌ها به عنوان مواد غذایی غیر قابل هضمی هستند که از طریق تحریک انتخابی رشد یا فعالیت پروبیوتیک‌ها در روده بزرگ اثرات سلامتی بخش برای میزبان به دنبال خواهند داشت. برخی مزایای سلامتی بخش مرتبط با پری-‌بیوتیک‌ها عبارتند از: عملکرد بهتر سیستم ایمنی، اثر بر جذب مواد معدنی، کاهش بروز غده‌ها و سرطان، کاهش احتمال ابتلا به اسهال و بیماری‌های عفونی، کاهش بروز بیماری‌هایی همچون بیماری روده‌ای، بیماری قلبی، دیابت غیر وابسته به انسولین، چاقی و پوکی استخوان. هدف از این مطالعه بررسی قابلیت پری-‌بیوتیکی پلی‌ساکارید استخراج شده از بلوط (AP)، فعالیت آنتی اکسیدانی، ارتباط خصوصیات ساختاری و خصوصیات عملکردی بود. مواد و روش‌ها: پلی‌ساکارید‌های میوه‌ی بلوط (AP) بعد از طی مراحل چربی‌زدایی، استخراج با آب داغ و رسوب با اتانول جداسازی شد. سپس مقاومت AP نسبت به شرایط هضم اسیدی و آنزیمی به صورت برون تنی بررسی شد. در مرحله‌ی بعد اثر AP بر رشد باکتری پروبیوتیک (لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7) در مقایسه با پری-‌بیوتیک تجاری اینولین (In) مورد بررسی قرار گرفت. اسیدهای چرب کوتاه زنجیر تولید شده یا محصول نهایی حاصل از تخمیر به وسیله‌ی باکتری پروبیوتیک در محیط حاوی In و AP به همراه پروبیوتیک (لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7) به وسیله کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی مورد بررسی قرار گرفت. فعالیت آنتی اکسیدانی AP نیز به واسطه مهار رادیکال آزاد DPPH مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور بررسی ارتباط خصوصیات ساختاری و شناسایی گروه‌های عاملی AP از روش تبدیل فوریه مادون قرمز (FTIR) و رزونانس مغناطیس هسته (NMR) استفاده شد. یافته‌ها: نتایج حاصل از بررسی مقاومت به هضم نشان داد AP نسبت به شرایط شبیه‌سازی شده‌ی هضم مقاومت خوبی نشان داده و میزان هیدرولیز آن حداکثر 3% بود. همچنین AP قابلیت تحریک رشد باکتری پروبیوتیک و افزایش زنده‌مانی باکتری پروبیوتیک مورد مطالعه (لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7) را داشت. نتایج حاصل از بررسی اسیدهای چرب کوتاه زنجیر تولید شده در محیط‌های حاوی AP و In نشان داد اسید استیک به عنوان اسید غالب بوده و مقادیر کمی اسید پروپیونیک و اسید بوتیریک در محیط حاوی اینولین نیز شناسایی شد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی AP در غلظت‌های 20 و 40 میلی‌گرم بر لیتر به ترتیب حدود35/1 ±94/69 و 78/1± 24/82 درصد بود. باندهای شاخص مرتبط با فعالیت آنتی‌اکسیدانی شامل کربونیل، سولفات و پیوندهای بتا در طیف FTIR و NMR مشاهده شد. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این بررسی نشان داد ترکیبات استخراج شده از بلوط می‌تواند به عنوان یک پری-‌بیوتیک مناسب استفاده شود. به نظر می‌رسد فعالیت آنتی‌اکسیدانی بالا و خاصیت پری-‌بیوتیکی مناسب AP با هم مرتبط هستند. با توجه به افزایش تقاضا برای ترکیبات پری-‌بیوتیک و قیمت بالای ترکیبات پری-‌بیوتیک موجود، بلوط می‌تواند به عنوان منبع بالقوه برای استخراج ترکیبات پری-‌بیوتیک و کاربرد در مواد غذایی فراسودمند و دارای اثرات سلامتی بخش مطرح باشد.